Anlaşmalı boşanma, diğer adı ile çekişmesiz boşanma, eşlerin karşılıklı anlaşmaları halinde gerçekleşen boşanma türüdür. Karşılıklı anlaşma halinde boşanma işlemi çok daha kısa sürede ve sorunsuz olarak gerçekleşmektedir.
Anlaşmalı boşanma TMK madde 163’te hüküm altına alınmıştır. Buna göre:
‘’Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.’’
Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır ve anlaşmalı boşanma mümkün hale gelir.
Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinlemesi ve iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ile anlaşmalı boşanma protokolünde belirtilmiş olan mali sonuçlar ile varsa çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması gerekmektedir. Hakim, tarafların ve varsa çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabul edilmesi halinde boşanmaya hükmolunur.
Anlaşmalı boşanma için:
*Taraflar en az 1 yıl evli olmalıdır. 1 yılını doldurmamış evliliklerde her konuda uzlaşılmış olsa dahi anlaşmalı boşanma hiçbir durumda mümkün değildir.
*İki taraf da boşanmayı kabul etmelidir.
*Boşanma ve boşanmanın mali sonuçları hakkında -ki bu konular tazminat, nafaka, velayet ve eşya paylaşımını içerir- anlaşmaya varılması, bu doğrultuda bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması ve yine bu doğrultudaki özgür iradelerin hakim huzurunda bizzat beyan edilmesi gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma davalarında eşlerin her ikisinin de kendisini avukatla temsil ettiriyor olmaları halinde bile bizzat duruşmaya katılmaları zorunludur.
Hazırlanan boşanma protokolünde herhangi bir sorun olmadığı takdirde ve taraflar duruşmada hazır olduğu takdirde bu davalar tek celsede sonuçlanabilmektedir.
Mahkemece karar verildikten sonra gerekçeli karar yazılarak taraflara tebliğ edilecektir. Tebliğden itibaren 15 gün geçmesi ve temyiz edilmemesi üzerine boşanma kararı kesinleşmiş olur ve devamında nüfus müdürlüğüne gönderilerek, nüfus kayıtları değiştirilir.