Bir yapı kooperatifi en az 7 gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulabilir; tüzel kişilik kazanması ise ticaret siciline tescille mümkün hale gelmektedir.
Bir yapı kooperatifine ortak olmak için, hak ve fiil ehliyetine sahip gerçek kişiler ile Kooperatifler Kanunu’nda sayılan tüzel kişilerin kooperatif ana sözleşmesini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile yönetim kuruluna başvurması gerekmektedir. Yönetim kurulunca alınacak karar ile birlikte kişiler ortaklık sıfatı kazanırlar. Kooperatife ortak olabilecek tüzel kişiler: özel idareler, belediyeler, köyler gibi kamu tüzel kişileri ile dernekler, KİT’ler ve kooperatifler olarak belirtilebilir. Bir yapı kooperatifinin yönetim kurulu en az 3 üyeden oluşur. Bunların hem kooperatifin ortağı olması hem de Kooperatifler Kanunu’nun 56. maddesindeki şartları taşıması gerekmektedir. Yönetim Kurulu ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin ana sözleşmede gösterilen ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmak durumundadır.
Yapı kooperatiflerinde ortaklığın devri mümkündür. Yapı kooperatifinin yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişinin ortaklık için gerekli şartları taşıması halinde bu kişiyi ortaklığa kabul eder. Devir ile kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükler yeni ortağa geçer.
Yapı kooperatifleri üç ana çeşide ayrılmaktadır: Konut Yapı Kooperatifi, Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi ve Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi.
Kooperatiflerin kurulma amacı tüzel kişiliğe sahip ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve mesleklerine ait ihtiyaçlarını iş gücü ve parasal katkılarıyla birbirlerine yardım etmesini sağlamaktır.
Kooperatifler Kanunu’na göre kooperatif ortaklığına girmek için gerçek kişilerin hak ve fiil ehliyetlerine sahip olmaları gerekmektedir. Ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, kooperatif ana sözleşmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile kooperatif yönetim kuruluna başvuru yapmaları gerekmektedir.
Ortaklıktan çıkma hakkının kullanılması ana sözleşmeyle en çok 5 yıl ile sınırlandırılabilir. Ortağın hiçbir şekilde kooperatiften çıkamayacağına dair şartlar ise hükümsüz olarak kabul edilir. Ortaklıktan çıkış ancak bir mali yıl sonunda ve en az 6 ay önceden haber verilmek kaydıyla yapılabilir. Fakat yine de ana sözleşmede daha kısa bir süre belirtilmişse hesap yılı içinde de çıkışa izin verilebilmektedir. Yönetim kurulu, ana sözleşmeye uygun olarak yapılan talebe rağmen bir ortağın kooperatiften istifasını kabulden kaçınırsa, ortağın çıkma talebini noter aracılığı ile kooperatife bildirilmesi halinde bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşmektedir.