FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ALACAĞI:

4857 sayılı iş kanununun 41-42 ve 43. maddesinde düzenlenmiştir. Mesai ücreti olarak da bilinen fazla çalışma kanunen belirtilen şartlar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.

Haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu süre aksi kararlaştırılmadığı müddetçe, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine bölünerek günlük çalışma süresi bulunur. Ancak günlük çalışma süresinin de 11 saati aşmaması gerekmektedir. Günlük çalışma süresi 11 saat olan bir iş yerinde artık fazla çalışma yapılamaz.

İş Kanununda düzenlenen haftalık ve günlük çalışma süreleri nispi emredici nitelikte olup, sözleşme ile bu süreler azaltılabilir ancak arttırılamaz.

İşyerinde fazla çalışmaya karar verecek olan kişi işverendir. İşveren kararı olmadan işçinin işyerinde kalarak çalışmaya devam etmesi fazla çalışma olarak kabul edilemez. İşveren fazla çalışmaya karar vermeden önce işçinin onaylarını almalıdır.

İşçi tarafından yapılacak fazla çalışma sürelerinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.

Bazı kişilere fazla çalışma yapması yasaklanmıştır:

• 18 yaşını doldurmamış işçiler,
• gebe ve yeni doğum yapmış ve emziren anneler,
• kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler,
• sözleşme ile önceden fazla çalışmayı kabul etmiş olsa dahi, sağlıklarının elvermediği doktor raporu ile belgelenen işçiler,
• yer altında maden işlerinde çalışan işçiler.

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret,normal çalışma ücretinin saat başı ücretinin yüzde 50 fazlasıdır. Fazla çalışma yapan işçi isterse; fazla çalıştığı her saat karşılığı 1 saat 30 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. Fazla çalışma süreleri ile ilgili ispat yükü işçidedir. Yani fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi iddiasını ispatla yükümlüdür. Buna karşın fazla çalışma ücretinin ödendiği ispat yükü de işverendedir. Fazla çalışma ücreti alacağı 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

YILLIK İZİN ÜCRETİ ALACAĞI:

Yıllık izin ücreti hakkı; Anayasa ile kabul edilen, işçilerin dinlenmelerini amaçlayan temel bir haktır. İşçi, iş akdi devam ettiği müddetçe yıllık ücretli izin hakkından feragat edemez. İşveren tarafından yıl içerisinde verilen başka izinler veya hastalık izinleri, yıllık ücretli izinden mahsup edilemez.

Yıllık ücretli izin hakkından yararlanmak için belli şartlar mevcuttur:

• İşçinin çalışma süresinin en az 1 yıl olması gerekmektedir.
• Yapılan iş veya işyeri, yıllık ücretli izne elverişli olmalıdır.

Yıllık ücretli izin süreleri iş süresi;

• 1 yıl – 5 yıl olanlara yılda 14 gün,
• 5 yıldan fazla – 15 yıldan az olanlara yılda 20 gün,
• 15 yıl ve daha fazla olanlara ise yılda 26 gündür.
• 18 ve daha küçük işçilerle, 50 ve yukarı yaştaki işçilere verilecek izin süresi 20 günden az olamaz.
• Yer altında çalışan işçilerin yıllık izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.

İş Kanunu'nca korunan yıllık ücretli izin hakkı, kural olarak tek seferde kullandırılır. Ancak tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.

Yıllık izin ücreti alacağı ise; iş sözleşmesi sona eren (ne şekilde sona erdiği önemli değildir) ancak henüz kullanamadığı yıllık izinleri bulunan işçinin hakları paraya dönüşür. İşçinin iş akdinin sona erdiği tarihteki asıl ücreti üzerinden hesaplanır. İşçinin yıllık ücretli iznini kullandığını ispat yükü işverene aittir. Bu sebeple işveren, yıllık izinleri gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır. Yıllık izin ücreti alacağı 5 yıllık zamanaşımına tabidir.