İş kazası İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda tanımlanmış olup, bu tanıma göre; işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hale getiren olay olarak ifade etmektedir.
Bir kazanın iş kazası olabilmesi için;
- olay kaza niteliği taşımalıdır,
- iş kazası mağdurunun işçi olması gerekmektedir,
- kazanın, işyerinde ya da iş yürütümü sebebiyle olması gerekmektedir,
- iş kazasının ölüme ya ada vücut bütünlüğüne zarar verecek şekilde olması gerekmektedir,
Bir iş kazasının yaşanması halinde işçi ve işverenin, ilgili kanundan kaynaklı bazı sorumlulukları oluşur.
Bu sorumluluklar;
- İlk olarak sağlık müdahalesi gerçekleştirilmeli,
- İşyeri kaza raporu düzenlenmeli,
- İş kazası, bağlı bulunan kolluk birimine (Emniyet veya Jandarma) bildirilmeli,
- İş kazası, bağlı bulunan Sosyal Güvenlik Kurumu Birimine bildirilmelidir.
İş Kazası Meydana Geldiğinde Yapılacak Hukuki İşlemler
İş kazası işçinin ölümüne ya da yaralanmasına neden olabilir. Tarafların sorumlulukları gereği ilgili kolluk birimine bildirdiği iş kazası neticesinde, gerekli soruşturma yapılarak, kazanın sorumlusuna karşı bir ceza davası açılacaktır.
Ceza davasından ayrı olarak, yaralanan işçi veya ölen işçinin mirasçıları tarafından hukuk davası açılarak maddi ve manevi tazminat yine kazanın sorumlusundan talep edilebilecektir.
Bahsi geçen iş kazasının sorumlusu, kazanın meydana gelmesinde, iş sağlığı ve güvenliği kanunu gereği gerekli tedbirleri almayarak kusurlu davranmış olan işverendir. İşvereni temsile yetkili çalışanlarına karşı da açılabilir.
Maddi tazminat davası,
İş kazası geçiren işçi, ruhen ve/veya bedenen zarara uğramış olabilir. İşçi açacağı bir tazminat davası ile uğradığı bu zararların tazminin talep edebilme hakkına sahiptir.
Ölüm Halinde ; İş kazasının işçinin ölümü ile sonuçlanması halinde aşağıda belirtilen hususlar işçinin yasal mirasçıları tarafından süresi içerisinde açılacak bir dava yolu ile talep edilebilir.
- Cenaze giderleri,
- Tedavi giderleri,
- Çalışma gücünün azalmasından ya da kaybından doğan zararlar,
- Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları zararlar
Bedensel Zarar Halinde; İş kazası nedeniyle işçinin bedensel bir zarara uğraması halinde aşağıda belirtilen hususlar işçi tarafından açılacak bir dava ile talep olunabilir.
- Tedavi giderleri,
- Kazanç kaybı,
- Çalışma gücünün azalmasından ya da kaybından doğan zararlar,
- Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlar
İş Kazası Nedeniyle Destek Yoksun Kalma Tazminatı
İş kazası sonucu olarak ölüm gerçekleşirse, işçinin yasal mirasçılarının ( annesi, babası, eşi ve çocukları ) talep edebileceği bir tazminat türüdür.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda bir ölüm meydana gelmeli, ölen işçinin yukarıda belirtilen yakınlarının ise işçinin desteğinden yoksun kalacak olmaları gerekir. Buna göre, bu tazminatına hükmedilebilmesi için;
- Kanuni mirasçılar, ölen işçinin yardımına muhtaç olmalıdır.
- Ölen işçinin, ölmeden evvel, tazminat talebinde bulunan bu kişilerin bakımını üstlenmiş olması gereklidir.
Manevi tazminat: İşçi iş kazası nedeniyle gördüğü manevi zararın tazminini talep etmek hakkına sahiptir. İş kazası sebebi ile zarar gören işçi veya iş kazası sonucu ölen işçinin yakınları manevi tazminat talep edebilirler. Manevi tazminata hükmedilebilmesi için de bazı şartların varlığı aranacaktır:
- İş kazasına sebebiyet veren bir fiil olmalıdır.
- Bu fiil neticesinde bir zararın meydana gelmesi gerekmektedir.
- Meydana gelen zarar ile fiil arasında neden sonuç ilişkisi ( illiyet bağı ) bulunmalıdır.
- Yapılan fiil, hukuka aykırı olmalıdır.
- Ve işçinin zarara uğraması gerekmektedir.
İş kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Yetkili Mahkeme ise, iş kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında iş kazasının gerçekleştiği yer, ( haksız fiilin gerçekleştiği yer ) veya davalının yerleşim yeri mahkemeleri yetkilidir. İş kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında zamanaşımı genel hükümlere göre belirlenmekte olup, iş kazasının gerçekleştiği günden itibaren 2 yıl ve her halde 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.