İcra ve iflas dairesinin, yaptığı işlemin; kanuna aykırı olması veya kanunun kendisine tanıdığı takdir yetkisini hadiseye uygun olarak uygulamaz, bir hakkı yerine getirmez veya sebepsiz sürüncemede bırakırsa, bundan zarar gören ilgililer, icra mahkemesine şikâyet yoluna başvurabilirler. 

Şikâyet, İcra-İflas Kanunu'nun düzenlediği bir kanun yoludur. Bir dava çeşidi değildir. 

Şikâyet prosedürü, şikayet edilen icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemelerince çözüme kavuşturulur. İcra dairesine yapılan şikâyet hukuki sonuç doğurmaz.

1. Yapılan İşlemin Kanuna Aykırı Olması 

Bir kanun hükmünün hiç uygulanmaması ya da yanlış uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Burada bahsedilen kanuna aykırılık, başta İcra İflas Kanunu olmak üzere tüm kanu tüzük ve yönetmelikleri kapsamaktadır. Kanuna aykırılık genel şikayet sebebidir.

Örneğin; İcra müdürünün ilan (İİK m.126) yapmadan hacizli taşınmazı satması veya eşine ait bir icra takibine bakması vb 

2. Yapılan İşlemin Hadiseye Uygun Olmaması

 İcra müdürünün yaptığı bir işlemin hadiseye uygun olmaması, kanunun icra müdürüne takdir yetkisi tanıdığı hallerde söz konusu olur.

Örneğin; ücret haczinde, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra müdürünün miktarı az takdir etmesi ya da borçlu çiftçinin geçimi için zaruri olan ve haczi caiz olmayan tarım aletlerinin haczedilmesi vb 

3. Bir hakkın yerine getirilmemesi

İcra müdürünün görevi dahilinde olan bir işi yapmayı reddetmesi halinde bir hakkın yerine getirilmemesi söz konusu olur. 

Örneğin; icra müdürünün kendisine yapılan takip talebini kabul etmemesi, ihale için gerekli tüm şartlar olduğu halde en çok arttırana ihaleyi yapmaması vb.

4. Bir hakkın sebepsiz olarak sürüncemede bırakılması

İcra Müdürünün  kendiliğinden veya ilgilinin usulüne uygun bir talebi üzerine yapmak zorunda bulunduğu bir işlemi kanunda öngörülen veya uygun bir süre içinde haklı bir neden olmaksızın yapmaması halinde bir hakkın sebepsiz olarak sürüncemede bırakılması hali söz konusu olur.

Örneğin; icra müdürünün takip talebinden itibaren üç gün içinde ödeme emri düzenleyip borçluya göndermemesi ya da haciz talebinde itibaren en geç üç gün içinde haciz yapmaması halleri vb.

Şikâyetin Tarafları

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere şikayet, icra-iflas dairelerinin işlemlerine karşı başvurulan kendine özgü bir kanun yolu olup, bir dava çeşidi değildir. Bu sebeple davalı ve davacı tarafları yoktur. şikayet prosedüründe taraflar şikayet eden ve şikayet olunandır. 

Şikayet eden: İcra müdürünün bir işleminden zarar gördüğü kanısında olan her ilgili o işlem hakkında şikayet yoluna başvurabilir. İcra müdürlüğünün bir işlemini, yukarıda anlattığımız dört sebepten birine dayanarak iptal ettirmek ya da düzeltmekte hukuki yararı bulunan herkes şikayette bulunabilir.

Bir kişinin işlemin iptal ettirilmesinde ya da düzelttirilmesinde hukuki yararı vardır diyebilmek için o işlemin doğrudan doğruya kendi zararına ve hukuki durumuna ilişkin olması gerekmektedir. 

Şikayet olunan: Şikayet ile icra dairesinin bir işleminin kanuna aykırı olduğu veya hadiseye uygun bulunmadığı ileri sürülür. Bu sebeple de şikayet olunan, şikayet konusu işlemi yapmış olan icra veya iflas dairesidir. 

Şikayet Süresi

Şikayet süresi kural olarak yedi gündür. Kambiyo senetlerine özgü takip yolunda ise beş gündür.

Şikayet süresi, şikayet edenin şikayet konusunu öğrendiği tarihten itibaren başlar ve bu süre hakkı düşüren süredir. Bu nedenle süre geçtikten sonra şikayet hakkı düşer. Şikayet konusu işlem ilgiliye tebliğ edilmişse, süre tebliğ tarihinden itibaren başlar. Eğer tebliğ edilmemişse, şikayetçinin işlemi ‘bildiği tarihten önce öğrenmiş olduğu ve bu nedenle şikayet süresinin geçmiş olduğunu’ ileri süren kişi bunu kanıtlamakla yükümlüdür.

Süresiz Şikayet

Şikayet iki durumda süresizdir. Bunlar; Bir hakkın yerine getirilmemesi ya da sebepsiz sürüncemede bırakılması sebebiyle veya şikâyet konusu işlemin kamu düzenine aykırı olması halinde her zaman şikâyet olunabilir.

Şikayet kendiliğinden icrayı durdurmaz. (İİK m. 22) Şikayeti alan icra mahkemesi, şikayetin sonuçlanmasına kadar icranın durmasını gerekli görürse, talep üzerine veya kendiliğinden icranın geri bırakılmasına karar verebilir.